घरेलु विधिबाट दूधको शुद्धता कसरी चिन्ने ? हेर्नुहाेस

काठमाडौँ । बजारमा पाइने दूधको गुणस्तरप्रति व्यापक आशंका व्यक्त भइरहेका बेला विज्ञ तथा उपभोक्ता अधिकारकर्मीहरूले घरमै दूधको शुद्धता परीक्षण गर्ने सजिला तरिका अपनाउन उपभोक्तालाई आग्रह गरेका छन्।

दूध नेपाली खानपानको अभिन्न अङ्ग हो। दैनिक उपभोग हुने यस पदार्थमा मिसावट भएपछि त्यसको असर सीधै मानव स्वास्थ्यमा पर्ने विज्ञहरू बताउँछन्। बजारमा पाइने दूधमा पानी, स्टार्च, डिटर्जेन्ट, युरिया जस्ता पदार्थ मिसाउने प्रवृत्ति बढ्दै गएको देखिएको छ।

घरमै परीक्षण गर्न सकिने विधिहरू यस्ता छन्

उमालेर जाँच्ने – शुद्ध दूध उमाल्दा माथि बाक्लो क्रिमको तह देखिन्छ। यदि दूधमा क्रिम छैन वा एकदम थोरै छ भने त्यसमा मिसावट भएको संकेत हो।
पानी परीक्षण – गिलासमा दूध राखेर माथिबाट एक थोपा दूध खसाल्दा सिधै बस्छ भने शुद्ध हुन्छ, फैलियो भने पानी मिसिएको हुन सक्छ।
डिटर्जेन्ट परीक्षण – दूधमा पानी मिसाएर जोडले हल्लाउँदा धेरै फोम आयो भने डिटर्जेन्ट मिसाइएको हुन सक्छ।
स्टार्च परीक्षण – दूधमा आयोडिन टिंचर हाल्दा निलो रङ देखिएमा स्टार्च (पिठो) मिसाइएको बुझिन्छ।
युरिया परीक्षण – दूधमा सोयाबिनको धुलो र केही थोपा हाइड्रोक्लोरिक एसिड मिसाउँदा रातो रङ देखिएमा युरिया मिसावट भएको पुष्टि हुन्छ।
सिंथेटिक दूधको पहिचान – कृत्रिम रसायनयुक्त दूधमा गन्ध फरक हुन्छ, स्वाद पनि अस्वाभाविक हुन्छ र हत्केलामा रगड्दा साबुन जस्तो देखिन्छ।

उपभोक्ता संरक्षण मञ्चका अनुसार, घरमै परीक्षण गर्ने यी सरल विधिहरू अपनाएर उपभोक्ताले आफैं दूधको गुणस्तर पहिचान गर्न सक्नेछन्,ू जसले स्वास्थ्यलाई जोगाउन सहयोग पुर्‍याउँछ।