रातो मच्छेन्द्रनाथको भोटो आज देखाइँदै, काठमाडौँ उपत्यकामा सार्वजनिक बिदा

काठमाडौँ। वर्षा र सहकालका देवता रातो मच्छेन्द्रनाथको ऐतिहासिक भोटो आज देखाइँदैछ। करिब ८०० वर्ष पुरानो यो जात्रा अब “भोटो जात्रा” नामले परिचित छ, जसलाई पहिले “जावलाखेल जात्रा” भनिन्थ्यो। जात्राको अवसरमा काठमाडौँ उपत्यकामा सार्वजनिक बिदा दिइएको छ।

किंवदन्तीअनुसार, भोटोको उत्पत्ति नागराज कर्कोटकसँग जोडिएको छ। कथा अनुसार, नागराजकी रानीको आँखाको पीडा निको पार्ने औषधिको सट्टामा किसानलाई पुरस्कारस्वरूप मणिमाणिक्य जडित भोटो दिइएको थियो। पछि किसानबाट भोटो हराएपछि, एक भूतले लगाएको देखेपछि विवाद उत्पन्न भयो। अन्ततः मच्छेन्द्रनाथको जिम्मा लगाएर, प्रमाणसहित आउनेलाई भोटो दिने परम्परा बसालिएको हो।

नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिका पूर्वसदस्य कीर्तिमदन जोशीका अनुसार, जात्राको यकिन सुरुआती मिति थाहा नभए पनि मच्छेन्द्रनाथको यात्रा झण्डै १,३०० वर्ष पुरानो मानिन्छ। जात्राको दिन साइत हेरेर रथयात्रा सम्पन्न भएपछि भोटो देखाउने परम्परा रहेको उनले जानकारी दिए।

गुठी संस्थान ललितपुरका प्रतिनिधि र राष्ट्राध्यक्षको उपस्थितिमा प्रत्येक वर्ष भोटो देखाउने परम्परा पछिल्लो समयमा निरन्तर भइरहेको छ। भोटो अहिलेसम्म कसैले प्रमाणसहित दाबी गर्न नसकेको किंवदन्ती पनि प्रचलित छ।

 भोटो जात्रा न केवल धार्मिक र ऐतिहासिक दृष्टिले महत्वपूर्ण छ, यसले उपत्यकाको सांस्कृतिक पहिचानलाई समेत प्रतिनिधित्व गर्छ। रथयात्रा, श्रद्धालुहरूको सहभागिता, र ऐतिहासिक किस्साहरूको पुनः स्मरणले यो पर्वलाई अझ रंगीन बनाउने गर्छ।

 परम्परा, श्रद्धा र सांस्कृतिक गौरवको प्रतीक मानिने भोटो जात्रा आज पनि उत्तिकै उल्लासका साथ मनाइँदैछ, जहाँ हजारौं दर्शक र भक्तजनको सहभागिता रहने अपेक्षा गरिएको छ।